Profilaktyka seplenienia, czyli zabawa w 'nieśmiałego węża'

Coraz więcej sześciolatków trafia do szkoły z niezdiagnozowanymi wcześniej wadami wymowy, z których najczęstszą jest seplenienie. Jak temu zapobiec? Jak rodzice bez wykształcenia logopedycznego mogą przewidzieć, że ich dziecko może zasilić szeregi sepleniących uczniów?

Ani mama ani tata nie potrzebują przyspieszonego kursu przewidywania przyszłości. Każdemu dziecku przyda się dobry trening rozwojowy, więc nie warto gdybać, czy pociecha będzie czy nie będzie w przyszłości seplenić. Profilaktyka jeszcze nikomu nie zaszkodziła.

Choć słowo „profilaktyka” brzmi dosyć poważnie, zaraz się dowiecie, że może być ona ciekawą zabawą! W poprzednim artykule 'Logopedyczne spojrzenie na smoczek' pożegnaliśmy się ze smoczkiem.

To bardzo ważny krok w kierunku właściwego ułożenia języka w jamie ustnej, bez zbędnego i negatywnie wpływającego na rozwój wymowy wysuwania go między zęby. Kolejnym krokiem jest odpowiedni rodzaj jedzenia. Tu „przyrządem logopedycznym” staje się soczysta, surowa marchewka. Albo jabłko. Albo skórka od chleba. Takie „gryzaki” świetnie ćwiczą cały aparat artykulacyjny.

Skoro już jesteśmy w kuchni, możemy pysznie poćwiczyć dalej:
- smarujemy dziecku górną wargę nutellą albo miodem i prosimy, aby go zlizało
- bawimy się w kotka: wysypujemy posypkę do ciasta na spodeczek, dziecko powinno ją zjeść bez użycia rąk
- dziecko ćwiczy oddech, dmuchając na gorącą zupę
- przyklejamy dziecku wafelek do podniebienia: dziecko ma je odkleić językiem (głównie z wałka dziąsłowego znajdującego się za górnymi zębami).

Ćwiczenia prewencyjne przeprowadzić można również w łazience. Podczas mycia zębów zaproponujmy dziecku, aby przywitało się z każdym ząbkiem z osobna, dotykając go czubkiem języka. Jeżeli natomiast opowiemy maluchowi bajkę o Krasnoludku (języczku), który mieszka w buzi, będzie zachwycony, kiedy będzie mógł odkurzyć z nim ściany (policzki od wewnątrz), pomalować sufit (podniebienie) lub umyć okna (zęby). Dla starszych dzieci wersja jest o poziom trudniejsza: Krasnoludek maluje różne wzory na podniebieniu: koła, świderki zygzaki, a z czasem nawet kwiatki czy rakiety.

spelenienie dzieci Coraz więcej sześciolatków trafia do szkoły z niezdiagnozowanymi wcześniej wadami wymowy, z których najczęstszą jest seplenienie. Jak temu zapobiec? Jak rodzice bez wykształcenia logopedycznego mogą przewidzieć, że ich dziecko może zasilić szeregi sepleniących uczniów?

Interakcja z dzieckiem

Jak widać każda interakcja z dzieckiem może być podszyta ćwiczeniami i zabawą. Ani rodzic ani jego pociecha pewnie nie wiedzą, że naśladowanie zwierzątek usprawnia narządy artykulacyjne. Do logopedycznego zoo zaliczyć można chomika (nadymanie policzków), konika (kląskanie oraz parskanie), kota (wyginanie języka w koci grzbiet), rybę (usta ułożone jak do głoski U) i przede wszystkim… nieśmiałego węża To zwierzątko jest najważniejsze, ponieważ uczy trzymać język za dolnymi zębami podczas syczenia – ćwiczenie to minimalizuje wystąpienie seplenienia, ponieważ język „węża” nie może wystawać pomiędzy zębami.

Warto sprawdzić też tor oddechowy dziecka. Jeżeli Wasza pociecha oddycha przez usta i często łapie infekcje, skonsultuj się ze specjalistą laryngologiem, który wykluczy przerost trzeciego migdałka. Bywa również tak, że przez ciągły katar (np. alergiczny) dziecko utrwala sobie nawyk oddychania ustami. Prowadzić to może do seplenienia. Oddech ćwiczymy przez dmuchanie dmuchawców, baniek mydlanych, wiatraczków, chuchanie na zmarznięte dłonie, ale tylko i wyłącznie w taki sposób: wdech nosem, wydech ustami.

Seplenienie powstaje najczęściej w okresie kształtowania się mowy dziecka. Jeśli więc wraz z rozszerzaniem słownictwa dziecka będziemy z nim ćwiczyć aparat artykulacyjny, możemy się nie dowiedzieć, czy seplenienie było zagrożeniem realnym, czy też nie. Ale przecież ważne jest to, że nasz maluch uniknie długich i ciężkich (z powodu utrwalenia się nieprawidłowej artykulacji) wizyt u szkolnego logopedy. A właśnie o to nam chodziło!

Dla wegemaluch.pl Małgorzata Niżnik, logopeda dzieci i dorosłych, filolog polski.
Pomimo młodego wieku ma już bogate doświadczenie zdobyte
podczas licznych praktyk, kursów i pracy w czasie studiów. Obecnie prowadzi w Krakowie własny gabinet logopedyczny Daję Słowo! oraz współpracuje z Ośrodkiem Szkoleń i Psychoterapii Open’er. Zajmuje się terapią logopedyczną dzieci z dysleksją, wadami wymowy oraz zaburzeniami komunikacji językowej. W obszarze jej zainteresowań znajduje się komunikacja niewerbalna oraz przekazywanie emocji przez osoby z problemami językowymi.